Maniërisme
Het maniërisme is een kunstrichting uit de late renaissance kort voor de overgang naar de Barok. Het Maniërisme begint rond 1550 en eindigt rond 1600
Een wat mindere periode in de klassieke schilderkunst
Het maniërisme wordt vrij algemeen gezien als een wat mindere periode aan het einde van de hoge renaissance. Het was een periode waarin vooral naar vormen van extremere effecten werd gezocht door de kunstenaars. Het kunstenaarschap werd daarmee vooral een kwestie van het weten te hanteren van trucjes. Volgens kenners moesten die trucjes vooral de wat mindere kwaliteiten van de kunstenaars uit deze periode verbloemen.
Kenmerken Maniëristische schilderijen
Schilderijen uit het Maniërisme kenmerken zich door kunstmatig veranderde verhoudingen, vreemde, gezochte en kunstmatige poses voor modellen en dergelijke. Kunstwerken uit het maniërisme bevatten vaak elementen van dubbelzinnigheid.
Reactie op het classicisme
De uitgebalanceerde, doordachte composities van hun voorgangers lieten de kunstenaars uit deze tijd aan zich voorbij gaan. Het maniërisme wordt ook wel gezien als een reactie op het classicisme. Er is duidelijk sprake van een afwijzing van de kunst die in de tijd van het classicisme werd geproduceerd. Volgens sommige kunstenaar is er gewoon sprake van een vorm van smakeloosheid maar dat is natuurlijk in de kunst altijd een wel heel gevaarlijk begrip.
Het maniërisme kende ingewikkelde en zeer decoratieve composities
De maniëristische periode in de kunstgeschiedenis wordt algemeen beschouwd als durend van de late 16e eeuw tot het begin van de 17e eeuw. Het maniërisme volgde op de Hoog Renaissance. Het werd gekenmerkt door een gestileerde en zeer verfijnde vorm van kunst. Maniëristische kunstenaars beeldden figuren vaak af met langwerpige en vervormde proporties, evenals ingewikkelde en zeer decoratieve composities. De kunstenaars uit het maniërisme gebruikten vaak dynamische poses, asymmetrie en complexe iconografie.
Het streven naar stimulerende en emotioneel boeiende kunstwerken
In deze periode waren kunstenaars niet alleen geïnteresseerd in het reproduceren van de werkelijkheid, maar ook in het creëren van werken die intellectueel stimulerend en emotioneel boeiend waren. De kunstenaars van die periode waren ook geïnteresseerd in het uitdagen van het evenwicht en de harmonie die eerder al in de Hoog renaissance waren benadrukt. Ze speelden met concepten van spanning, beweging en dissonantie.
Ontwikkeling en verspreiding van het maniërisme
Maniërisme ontwikkelde zich eerst in Italië, met name in Florence, Rome en Venetië, maar verspreidde zich uiteindelijk naar andere delen van Europa, waaronder Frankrijk, Spanje en Nederland. Veel van de toonaangevende maniëristische kunstenaars van die tijd waren gevestigd in Florence, waaronder Pontormo, Rosso Fiorentino en Alessandro Allori.
Latere rehabilitatie van het Maniërisme
Hoewel het maniërisme in zijn tijd niet zo goed werd beschouwd als de kunststroming van de Hoog Renaissance, is het sindsdien erkend als een belangrijke en innovatieve stroming in de kunstgeschiedenis.
Typerende kunstenaars uit het Maniërisme
- Nicollò Dell' Abate;
- Alessandro Allori;
- Bartolommeo Ammanati;
- Giuseppe Arcimboldo;
- Arnico Aspertini;
- Abraham Bloemart;
- Agnolo Bronzino;
- Giovanni Battista Caracciolo;
- Bienvenuto Cellini;
- Andrea Del Sarto;
- Jean de Giambologna;
- El Greco;
- Girolamo Parmigianino;
- Jacopo Carucci Pontormo;
- Francesco Primaticcio;
- Fiorentio Rosso;
- Bartolomeus Spranger.
