Internationale gotiek
Uit de stroming van de renaissance is rond 1375 in Europa de onderstroming van de internationale gotiek voortgekomen. Deze richting in de kunst, die we vooral vinden in Italië, Oostenrijk, Bohemen en Frankrijk heeft ongeveer tot 1425 geduurd. De Internationale gotiek was in eerste instantie niet populair bij kunsthistorici. Pas aan het einde van de negentiende eeuw kwam er wat belangstelling voor deze periode op gang.
De nadruk ligt bij de Internationale gotiek vooral op het werken met kleuren en patronen. Eenvoudigweg omdat de werking van perspectief nog niet duidelijk was. Het lineaire perspectief werd pas later in de renaissance ontdekt.
Daarom maakte men in deze tijd veelvuldig gebruik van het zogenaamde betekenisperspectief
Betekenisperspectief
Beelden werden bij het betekenisperspectief vooral gerangschikt volgens de belangrijkheid van de onderwerpen en met name de afgebeelde personen. Daarnaast speelde het totale decoratieve geheel een grote rol. Van een goede en natuurgetrouwe weergave van de onderlinge verhoudingen is dan ook meestal in het geheel geen sprake.Een flink vervormd beeld is het onvermijdelijke gevolg
Het gevolg is uiteraard een flinke vervorming van de afgebeelde onderwerpen en objecten, zoals dat in alle vormen van de Gotische kunst wel een rol speelt. Men had ook de neiging om vooral belangrijke religieuze personen als Bijbelse figuren vooraan en prominent in het beeld te zetten. Maar ook wereldse leiders als koningen en koninginnen kregen een plaats vooraan op het schilderij toebedeeld die aan hun waardigheid tegemoet kwam.
De klassieke vorm van de renaissance?
De internationale gotiek liep enige tijd gelijk op met de renaissance. De internationale gotiek wordt wel als een meer klassieke en conservatieve richting van de renaissance gezien met flink reactionaire invloeden. Maar deze mening is behoorlijk omstreden.Kenmerkend zijn de details
Kenmerkend is het gebruik van ornamenten, felle kleuren en oog voor details. Het gebruik van verguldsel en het werken met bladgoud is opvallend. De onderwerpkeuze ligt vaak in de religie en zijn dan ook vaak bijbelse voorstellingen en vertellingen over het leven van heiligen. Als er al een meer werelds iets werd vastgelegd, dan werd dit geïdealiseerd en was de voorstelling meestal niet erg realistisch meer.
We hebben het hier dan ook over een periode dat het humanisme nog niet echt voet aan de grond gekregen had. De kerk bepaalde vrijwel alles. Ook de kunst. Omdat er nog niet veel gelezen werd, was het aan de kunstenaars om met hun werken verhalen te vertellen. Deze verhalen hadden vaak een religieuze achtergrond. Omdat een goed verhaal toch een beetje gedetailleerd moet zijn, kregen details in de Internationale gotiek alle ruimte.
Politiek speelde een belangrijk rol in de artistieke ontwikkelingen
De politieke en maatschappelijke bewegingen speelden in de ze tijd een grote rol. Met name pausen en wereldlijke vorsten streden om de macht, waarbij de wereldlijke vorsten zich geleidelijk aan een sterkere positie wisten te veroveren. Kunst werd steeds meer een hulpmiddel om macht te ondersteunen.
Het belangrijkste gebied waar kunst werd vervaardigd veranderde vaak mee met de belangrijkste vorsten. Kunstenaars werden daardoor minder honkvast en ging reizen naar de plekken waar het artistiek allemaal gebeurde. Dit had een flinke kruisbestuiving tot gevolg waarbij de Internationale gotiek een basis legde voor de vele ontdekkingen in de kunst de tijdens de renaissance werden gedaan.
Typerende kunstenaars van de internationale gotiek
- Angelico;
- Jacopo di Cione;
- De Fabriano Gentille;
- Giovanni di Grassi;
- Gebroeders van Limburg;
- Lorenzo Monaco;
- Pisanello;
- Giovanni dal Ponte;
