Neo-classicisme
Bij het Neo-classicisme probeerde aan het einde van de Rococo rond 1790 de belangstelling voor de klassieke kunst weer terug te brengen. Een verschijnsel dat we in de kunstgeschiedenis regelmatig voor zien komen. Kennelijk blijven de klassieken de kunstenaars uit deze tijd inspireren. De stroming van het Neoclassicisme eindigt rond 1840.
 |
| Lincoln Monument in Washington DC met veel neoklassieke kenmerken |
De kunst uit het Neoclassicisme
Aen het einde van de 18e eeuw was er een duidelijke opleving van de waardering van de klassieken. En dan met name van de Grieken en de Romeinen. Deze waardering was terug te vinden in de literatuur, de beeldende kunsten en de architectuur. Ook in de versiering van gebouwen was deze opleving van de klassieke wereld terug te vinden. Ook de klassieke opleving in de vorm van het classicisme in de renaissance had de aandacht. |
| Capitool Neoklassiek bouwwerk in Washington DC |
Ook de denkbeelden werden overgenomen
Er werd wel gesproken van een neoklassieke periode omdat het zo veelvuldig is terug te vinden. Naast de opleving voor de uiterlijke, zichtbare kenmerken was er ook veel belangstelling voor klassieke denkbeelden en gedachten en ideeën die klassieke denkers hadden achtergelaten. De neo-classicisten haalden al hun inspiratie uit dit verre verleden. Deugdzaamheid, sociale en morele waarden werden in het neo-classicisme belangrijk gevonden. Kunst werd ook gezien als een hulpmiddel om normen en gedrag te verbeteren. Iets waar het mensdom ook in alle tijden al mee bezig is geweest. Het verbeteren van de wereld is kennelijk een aantrekkelijk doel. Ook voor kunstenaars en die begonnen al deze ideeën en gedachten vorm te geven in hun kunstwerken. Er werd niet naar gestreefd om met totaal nieuwe concepten te komen. Integendeel. Men zocht het meer in een soort reproductie van de klassieke voorbeelden. |
| Jefferson monument in Washington DC in neo-klassieke stijl |
Alles diende een "reden" te hebben
Een uitgangspunt was met name dat alles weer een "reden" moest hebben. En dat was een denkbeeld dat bijvoorbeeld in de uitbundige Rococo totaal en deels in de Barok verloren was gegaan. Hoe uitbundiger hoe beter was daar meer het devies en uitbundigheid werd een doel op zich.
De klassieken waren op dat punt veel behoudender. En dat wilden de navolgers van het neoclassicisme dan ook duidelijk laten zien. Men streefde naar eigen zeggen naar nieuwe arrangementen.
 |
| Hooggerechtshof Washington DC |
In Washington DC is de invloed nog goed zichtbaar
We komen veel tekenen van deze manier van denken en werken tegen rond de Franse Revolutie en in Amerika rond de onafhankelijkheidsoorlog. In veel landen vinden we ook byzantijnse invloeden terug. Zeker in de architectuur is het neo-classicisme niet over het hoofd te zien. De imposante klassieke bouwstijl is onmiskenbaar. Veel marmer, grote zuilen etc.Zie bijvoorbeeld de Amerikaanse gebouwen in Washington DC, zoals het Lincoln Monument en de National Gallery of art. Dat is allemaal marmer en zuilen wat de klok slaat.Stijlen leiden bijna altijd tot een tegengestelde reactie
Nu zijn stijlen altijd in de loop van de tijden veranderd. Meestal volgt er op een bepaalde stijl een tegengestelde reactie. En ook nu was dit niet anders. Na het neoclassicisme kwam de romantiek als nieuwe richting naar voren waarin alles weer meer om het geestelijke ging draaien. De "reden" verdween weer naar de achtergrond en werd vervangen door gevoel en intuïtie.Invloeden in de tweede wereldoorlog
Het neo-classicisme bleef nog lang stand houden. Zelfs in de tweede wereldoorlog komen we het nog weer tegen in de bouwwerken die Duitsland in deze tijd bouwde. De voorliefde voor marmer en zuilen komen we ook daar weer tegen, hoewel de stroming van het neo-classicisme in feite op dat moment al weer ver achter de ontwerpers uit '40-'45 lag.Ook in het werk van Picasso ontdekken velen invloeden uit deze tijd, evenals in de Art deco. Hier zat het meer in de algemene vormgeving en was er weinig aandacht meer voor zware kenmerken als marmer en zuilen.
Geen gemakkelijke periode voor verzamelaars
Het vinden van kunst uit deze periode is nog niet zo simpel. Je zult heel wat dikke boeken en catalogi door moeten werken om een beetje zicht te krijgen op wat er in genoemde periodes is geproduceerd. Daarnaast gaat het meestal om grote, monumentale werken die het budget van de gewone burger vaak behoorlijk te boven gaan.Particuliere verzamelaars zullen vaak uitkomen op prints of reproducties.
Typerende kunstenaars van het neo-classicisme
- José Alverez Cuberg;
- Andrea Appiani;
- Thomas Banks;
- Abraham Bloemart;
- Antonio Canova;
- Jacques-Louis David;
- John Flaxman;
- Francois Pascal Gérard;
- Baron Antoine-Jean Gros;
- Angelica Kaufmann;
- Fernand Léger;
- Pierre-Paul Prud'hon;
- Johann Zoffany,
