Gesturalisme
Het overbrengen van de boodschap staat centraal
Bij het Gesturalisme, een stroming binnen de Barok, ligt de nadruk op de weergave van gezichtsuitdrukkingen en gebaren van de personen die op de kunstwerken werden afgebeeld.Deze personen werden zodanig strategisch opgezet dat het overbrengen van een bepaalde boodschap met het kunstwerk gemakkelijker werd. En dat overbrengen van allerlei boodschappen was zeer belangrijk bij de kunst van de Barok.
Groepen naast individuele personen
Het ging hier bij het gesturalisme niet alleen om losse personen die afgebeeld werden. Maar we zien ook steeds vaker complete groepen. De personen in deze groepen maakten verschillende gebaren die met elkaar een boodschap voor de kijker inhielden.Het soort gebaar speelt een rol bij het Gesturalisme
Het gaat dan natuurlijk vooral om personen en gebaren die niet direct in het beeld thuishoren. Een boer die het land staat te spitten maakt duidelijk geen gebaar om een bepaalde boodschap over te brengen. Kijken we echter naar dezelfde boer, als die zijn handen ten hemel richt, dan wordt er wel degelijk een boodschap overgebracht, namelijk iets van een gevoel van wanhoop. Staat de boer met gebalde vuisten, dan zit daar iets van woede en frustratie in van iets dat kennelijk bij hemzelf of ergens in de samenleving gebeurd is.Ophemelen van de afgebeelde personen
Ook werden bij het Gesturalisme veel gebaren gebruikt om een bepaalde status uit te drukken. Het tonen van de eigen status en belangrijkheid was tenslotte ook heel belangrijk binnen de Barok. De persoon op een schilderij wordt bijvoorbeeld afgebeeld, omringd met dikke boeken en wetenschappelijke instrumenten. Dat zijn bij uitstek hulpmiddelen om zijn kennis en geleerdheid aan te duiden.Belangrijke aspecten worden bij het Gesturalisme gewoon aangewezen
Andere voorbeelden waren groepen wijzende artsen rond een lichaam. Dit moest de duidelijke vorderingen van de medische wetenschap maken. Zeer bekend in deze stroming zijn de "anatomische lessen" van Rembrandt van Rijn die echt als een soort prototype van het gesturalisme gezien moeten worden omdat ze echt aan alle eisen voldoen om er toe te behoren.Grote groepen hadden vaak een politieke ondertoon
Kenmerkend aan het Gesturalisme is ook dat de schilderijen vaak grote groepen personen afbeelden. De bedoeling hiervan was om een extra indringend en dramatisch element aan het geheel toe te voegen. Zo kunnen de omstanders in een scene door gezichtsuitdrukkingen en gebaren laten zien of ze deze scene goedkeuren of afkeuren. Op deze wijze bracht men bij het Gesturalisme ook een soort van politiek in de kunst van de Barok.Typerende kunstenaars van het Gesturalisme
- Gianlorenzo Bernini;
- El Greco;
- Frans Hals;
- Georges de La Tour;
- Rembrandt Hermensz van Rijn;
- Peter-Paul Rubens.
