19e eeuw, eeuw van ontwikkelingen in de kunst
Het begin van de 19e eeuwse schilderkunst
Het begin van de zogenaamde negentiende eeuwse schilderkunst wordt wel gelegd bij de Franse Revolutie. Hoewel die zeker niet kunstgerelateerd was had deze revolutie wel een grote impact op het maatschappelijk leven en daarmee ook op de schilderkunst.19e eeuw, de eeuw van de nieuwe mogelijkheden
In de 19e eeuw begonnen kunstenaars meer en meer hun eigen gang te gaan zonder zich af te vragen wat opdrachtgevers en kunsthandel van hen verwachtten. De rol van de opdrachtgever verdween naar de achtergrond om door het eigene van de kunstenaar vervangen te worden. Instituten zoals de bekende "Salon van Parijs" werden terzijde geschoven, met name vanwege de te sterke regels die men stelde aan werken die getoond mochten worden. Er kwamen alternatieve mogelijkheden om werk tentoon te stellen maar zelfs die verdwenen naar de achtergrond om vervangen te worden door particuliere intitiatieven.Belangrijke uitvindingen in de 19e eeuw
Verftube
Daarnaast waren er simpele technologische doorbraken qua schildertechniek die de schilder onafhankelijk maakten van het atelier. Denk aan iets als de uitvinding en de ontwikkeling van de metalen verftube die het mogelijk maakte om verf gemakkelijk te vervoeren zonder kwaliteitsverlies zodat het mogelijk werd om buiten op locatie te gaan schilderen.Fotografie
Een andere heel belangrijke ontwikkeling was de uitvinding van de fotografie. Veel kunstenaars die tot dat moment figuratief werkten om de werkelijkheid zo natuurgetrouw als maar mogelijk is, weer te geven, zagen in dat ze tegen de exacte weergave van de fotografie weinig in konden brengen en zij gingen over tot een meer beschrijvende weergaven. Het leggen van emotie in de kunstwerken werd van steeds groter belang.
Kunstenaars gingen het platteland op omdat men niet meer van het atelier in de stad afhankelijk was, wat ondermeer leidde tot de zogenaamde "school van Barbizon" met alle afgeleide stromingen van dien. Voorbeelden daarvan zijn de Hudson River School in de USA en de Haagste School in Nederland van dien. Ook de latere impressionisten vonden vaak hun onderwerpen op hetzelfde platteland.
Vele afsplitsingen en nieuwe richtingen en stromingen waren het directe gevolg van deze nieuwe ontwikkelingen. Hieronder staat een bloemlezing van richtingen en stromingen uit deze tijd die ieder voor zich verder op dit weblog worden uitgewerkt.
Reizen en tegelijk schilderen
Reizen en het schilderen van eerder onbekende werelden werd een veel gebruikte mogelijkheid. De economische groei door de industrialisatie zorgde tegelijkertijd voor meer kapitaalkrachtige kopers. En meer kopers kwam uiteraard de kunst ten goede.De trek naar het platteland komt op gang
Waar academies, met name in Frankrijk, een vaak toch wel conservatief stempel op de ontwikkeling van de kunst hadden gedrukt durfden de kunstenaars in deze 19e eeuwse stroming meer de grenzen te verkennen van wat door de omgeving en vooral ook steeds meer door hen zelf als acceptabel werd gezien.Kunstenaars gingen het platteland op omdat men niet meer van het atelier in de stad afhankelijk was, wat ondermeer leidde tot de zogenaamde "school van Barbizon" met alle afgeleide stromingen van dien. Voorbeelden daarvan zijn de Hudson River School in de USA en de Haagste School in Nederland van dien. Ook de latere impressionisten vonden vaak hun onderwerpen op hetzelfde platteland.
 |
| Opklikken voor een grotere versie |
Kunstenaars werden trouw aan de eigen normen en waarden
Het betekende ook dat kunstenaars een heel ander zelfbeeld begonnen te krijgen. Het trouw blijven aan de eigen normen en waarden in plaats van het overnemen van de standpunten van anderen, werd van steeds groter belang geacht. Het zelfvertrouwen nam sterk toe, Dit kwam uiteraard de diversiteit en daarmee ook de kwaliteit van het werk duidelijk ten goede.Afsplitsingen en experimenten werden gebruikelijker
Men ging in de 19e eeuw de vervaardiging kunst ook steeds meer zien als een afspiegeling van het eigen individu. Het betekende dat men ook steeds meer durfde te experimenteren. Dat kon inmiddels zonder daar de goedkeuring van een kritische opdrachtgever naast te moeten dulden.Vele afsplitsingen en nieuwe richtingen en stromingen waren het directe gevolg van deze nieuwe ontwikkelingen. Hieronder staat een bloemlezing van richtingen en stromingen uit deze tijd die ieder voor zich verder op dit weblog worden uitgewerkt.
Uit deze lijst blijkt al hoe diverse de kunst aan het worden was, na vele eeuwen toch binnen strakke regels en kaders gewerkt te hebben. De moderne kunstvormen vinden bij allemaal een basis in deze 19e eeuw.
Onderliggende stromingen in de 19e eeuw
- Romantiek
- Oriëntalisme
- Mediëvalisme
- Prerafaëlisme
- Realisme
- Materialisme
- Impressionisme
- Neo-impressionisme
- Post-impressionisme
- Secessionisme
- Symbolisme
- Estheticisme
