Abstract expressionisme
Herkomst Abstract expressionisme
We hebben het bij het abstract expressionisme over een stroming binnen het modernisme.
Het begin van deze stroming ligt rond 1945 en komt rond 1960 weer tot een einde.
De term Abstract expressionisme is echter al veel ouder en wordt al in 1919 genoemd in het tijdschrift "Der Stürm. Hier werd de term gebruikt voor het beschrijven van de Duitse expessionisten.
We spreken van abstract expressionisme bij een groep kunstenaars die in begin van de tweede wereldoorlog naar de Verenigde Staten is uitgeweken. Het Abstract expressionisme is dan ook ontstaan in New York en wordt beschouwd als één der eerste echt Amerikaanse bewegingen en wordt dan ook wel de "New York School" genoemd. In 1946 dook de term opnieuw op bij de Amerikaanse kunstcriticus Robert Coates die deze groep Amerikaanse kunstenaars hiermee wilde beschrijven.
Veel kunstenaars die onder deze stroming worden gerekend waren al actief in de dertiger jaren. Dit was vooral te danken aan een Amerikaans stimuleringsprogramma voor kunstenaars, het Federal Art Project. Doel van dit project was om de betekenis van de kunstenaar in de maatschappij beter vorm te geven.
Zoals vaak met dit soort programma's werden de kunstenaars voor hun gevoel in een keurslijf gedwongen dat in het geheel niet paste bij wat men zelf aan kunst wenste te produceren.
In dit geval werd er een sociale, realistische stijl van werken verwacht, enigszins in lijn het de stijl van het realisme. Stedelijke en landelijke onderwerpen moesten de hoofdrol spelen. En dan met een romantische maar ook wel nationalistische ondertoon.
Europese invloeden
Veel schilders lieten zich liever inspireren door Europese richtingen zoals het fauvsime, het kubisme en het futurisme. Met name Pollock liet zich inspireren. Ook het surrealisme maakte indruk maar men wist nog niet erg wat men daarmee aan moest. Er was een trend om het surrealistische niet alleen in de afbeelding neer te leggen maar ook in de technieken die werden gebruikt. Maar het waren niet alleen richtingen in de kunst die een rol speelden.Invloed Jung en Freudop het Abstract expressionisme
Belangrijke invloed had het werk van de Zwitserse psychiater en psycholoog Carl Gustav Jung, de grondlegger van de analytische psychologie, wiens werk de kunstenaars in kunst wilden vatte. Ook de ideeën van sigmund Freud vonden een duidelijk gehoor bij de kunstenaars van het Abstract expressionismeNieuw bloed uit Europa
Na de oorlog kwamen met de vele immigranten uit Europa ook kunstenaars met nieuwe ideeën naar de Verenigde staten, zoals de Nederlander Willem de Kooning.Overigens begon de Kooning in de USA met vrouwenportretten die gekenmerkt werden door een forse penseelstreek en zeer indringende ogen, Later ging hij meer in de richting van de actionpainters die inmiddels hun draai aan het vinden waren.Gebruik van bijzondere technieken
Deze kunstenaars hanteerden bepaalde technieken waarmee ze tot een soort herkenbare versie van de meer abstracte kunst wilden komen. En deze technieken gingen duidelijk verder dan de gebruikelijk pensen en paletmes. De verf wordt soms naar het doek gesmeten op zoek naar minder conventionele aanpak van het schilderen.Een doel van het abstract expressionisme was toch het herstel van de maatschappij als geheel en de kunst in het bijzonder na de tweede wereldoorlog
Één van de bekendste voorbeelden van deze stroming is Jackson Pollock. Pollock ontwikkelde technieken als "dripping" en "action painting" ontwikkelde. Hierbij liet hij verf op doeken druppelen uit blikken waar gaten in waren gemaakt.
De kunst die op deze wijze tot stand komt is vaak onderwerp van verhitte discussie. Dat is meestal niet terecht. Er zit wel degelijk een visie achter het werk dat door de leek misprijzend als geklieder wordt neergezet.
Het is een nodeloos denigrerende benadering die aangeeft dat we hier zeker niet met een kenner of liefhebber van het abstract expressionisme te maken hebben,.
Typerende kunstenaars abstract expressionisme
- Chuck Close;
- Willem de Kooning;
- Helen Frakenthaler;
- Arshile Gorky;
- Adolph Gottlieb;
- Philip Guston;
- Patrick Heron;
- Ellsworth Kelly;
- Lee Krasner;
- Robert Motherwell;
- Barnett Newman;
- Jackson Pollock;
- Mark Rothko;
- Frank Stella;
- Clifford Still.
