KUNSTENAARS | Barnett Newman
De pionier van abstract expressionisme en het modernisme (1905-1970)
Wie was Barnett Newman
Barnett Newman, geboren op 29 januari 1905 in New York city, was een van de leidende figuren binnen het abstract expressionisme en het modernisme. Hoewel hij tijdens zijn leven relatief weinig werk produceerde, heeft zijn minimalistische benadering van kleur en vorm een enorme invloed gehad op de kunstwereld.
Newman was een van de kunstenaars die de grens tussen schilderkunst en filosofie geprobeerd te vinden, waarbij hij zich concentreerde op het creëren van een nieuwe, spirituele ervaring voor de kijker. Zijn monumentale werken, bekend om hun eenvoudige maar krachtige composities, worden beschouwd als meesterwerken van de 20e-eeuwse kunst.
Vroege leven en opleiding
Barnett Newman werd geboren als zoon van pools-joodse immigranten en groeide op in de bruisende stad new york. Zijn opvoeding en culturele achtergrond hadden een grote invloed op zijn denken en kunst. Hij studeerde aan het City college of New York, waar hij filosofie en esthetica bestudeerde. In die tijd raakte hij ook geïnteresseerd in kunst en hij begon zijn studie aan de Art students league of New York, waar hij schilderlessen volgde onder leiding van moderne kunstenaars zoals Duncan Phillips en John Sloan.
Ondanks zijn artistieke ambities en zijn opleiding, was Newman’s vroege carrière als schilder weinig succesvol. Hij werkte jarenlang in de schaduw, zonder dat zijn werk werd opgemerkt door het grote publiek. In de jaren 1930 probeerde hij een bestaan op te bouwen als schilder, maar hij vernietigde veel van zijn vroege werk uit ontevredenheid over de resultaten. Hij werkte tijdelijk als tekenleraar en schreef kunstkritieken om in zijn levensonderhoud te voorzien.
Het was pas na de tweede wereldoorlog, toen hij zijn unieke artistieke stem begon te vinden, dat Newman’s werk echt vorm begon te krijgen en hij een belangrijke speler werd binnen de New Yorkse kunstwereld.
Ontwikkeling van een unieke stijl
In de jaren 1940, terwijl Newman omging met avant-gardistische kunstenaars zoals Mark Rothko, Jackson Pollock en Willem de Kooning, begon hij te experimenteren met nieuwe vormen van abstractie.
Newman brak radicaal met de representatieve tradities van de schilderkunst en richtte zich volledig op het onderzoeken van kleur, vorm en ruimte. In tegenstelling tot zijn collega's, die zich vaak bezighielden met gebaren- en actie-schilderen, was Newman’s benadering veel meer meditatief en geconcentreerd.
In 1948 voltooide Newman een van zijn eerste belangrijke werken, "Onement 1", waarin hij zijn kenmerkende stijl introduceerde. Dit schilderij markeert de geboorte van de zogenaamde "zip" – een verticale lijn die het doek in twee delen splitst. de "zip" werd een terugkerend element in Newman’s werk en diende als een visueel ankerpunt dat de ruimte van het schilderij ordende en er structuur in bracht. De minimalistische kracht van de zip stond symbool voor de zoektocht naar spirituele waarheid en innerlijke harmonie.
"Onement 1" toonde Newman’s aandacht op het reduceren van schilderkunst tot zijn meest fundamentele elementen. Kleur, lijn en ruimte. Het werk van Newman draaide om het realiseren van een pure, directe ervaring voor de kijker, zonder afleidingen van figuratieve vormen of narratieven. Hij geloofde dat kunst een transcendentale kracht moest hebben en dat zijn schilderijen de toeschouwer moesten uitnodigen tot contemplatie en introspectie.
Abstract expressionisme en het gebruik van kleur
Barnett Newman wordt vaak geassocieerd met de color field painting, een substroming binnen het abstract expressionisme waarin kunstenaars zoals Newman, Mark Rothko en Clyfford Still experimenteren met grote kleurvlakken om emotie en betekenis over te brengen. In tegenstelling tot het chaotische penseelwerk van Pollock of de grillige figuren van De Kooning, is Newman’s werk veel eenvoudiger in vorm, maar diepgaand in zijn emotionele en filosofische impact.
Zijn schilderijen, zoals "Vir heroicus sublimis" (1950-1951), een van zijn bekendste werken, bestaan uit grote kleurvlakken onderbroken door smalle verticale strepen, of "zips". Dit schilderij, dat in het Engels betekent "heldhaftige verheven man", roept een monumentaal gevoel op van grootsheid en intimiteit tegelijk. De enorme afmetingen van het doek – het is bijna 5 meter breed – nodigen de kijker uit om het schilderij van dichtbij te ervaren, waarbij het werk lijkt te omsluiten en de kijker in een meditatieve staat brengt. Voor Newman was kleur geen element van de decoratie aan de wand. Kleur was voor Newman de kern van de ervaring en hij zag kleur als een middel om de diepere lagen van het menselijke bestaan te onthullen.
Newman was van mening dat zijn kunst een ervaring moest bieden die verder ging dan het intellect, waarbij hij spirituele en existentiële thema’s geprobeerd te vinden. Zijn werk richtte zich op de ervaring van de kijker in het hier en nu, waarbij Newman bewust koos voor grote formaten die de toeschouwer omringden en een intensieve visuele en emotionele interactie mogelijk maakten.
Filosofie en kunst geven Een nieuw begin
Een van de meest opvallende aspecten van Newman’s werk is de sterke filosofische dimensie. Newman was niet alleen geïnteresseerd in het maken van schilderijen, maar ook in de vraag wat kunst betekende en hoe het zich verhield tot de menselijke conditie. Zijn schilderijen waren niet bedoeld als representaties van de wereld om ons heen, maar als objecten die fundamentele vragen over bestaan, tijd en ruimte opriepen.
Newman geloofde dat kunst een unieke kracht had om de menselijke ervaring te stevig veranderen. Hij verwoordde zijn visie in verschillende essays en teksten, zoals "The sublime is now" (1948), waarin hij betoogde dat kunst de mogelijkheid moest bieden om de grootsheid van het sublieme te ervaren – niet door te verwijzen naar de natuur of mythologische verhalen, zoals in de klassieke kunst, maar door de kracht van pure abstractie. Het sublieme, in de zin van Newman, was een moment van transcendentie, waarin de kijker zich bewust werd van zijn eigen bestaan en zijn of haar plaats in het universum.
Late periode en invloed van Newman
In de jaren 1960 bleef Newman zijn kenmerkende stijl ontwikkelen, maar hij begon ook te experimenteren met driedimensionale vormen. Zijn sculpturen, zoals "Broken obelisk" (1963-1967), tonen zijn voortdurende interesse in monumentale vormen en het onderzoeken van ruimte en symboliek. "Broken obelisk" is een eerbetoon aan de afro-amerikaanse leider Martin Luther King jr. En combineert de abstractie van zijn schilderkunst met zijn diepgewortelde sociale en politieke betrokkenheid.
Hoewel Newman tijdens zijn leven niet altijd volledig werd begrepen of gewaardeerd, heeft zijn werk na zijn dood in 1970 aan belang gewonnen. Zijn invloed is te zien in het werk van latere minimalistische en conceptuele kunstenaars, zoals Donald Judd, Frank Stella en Dan Flavin. zijn radicale benadering van schilderkunst en zijn filosofische benadering van kunst hebben bijgedragen aan een breder begrip van abstractie en de rol van kunst in het bekijken van existentiële en spirituele vragen.
Samenvattend
Barnett Newman was een aparte kunstenaar die het abstract expressionisme en modernisme naar nieuwe hoogten tilde door een radicale reductie van vorm en kleur. Het werk van Barnett Newman is sterk in al zijn eenvoud en soms zeer diepgaand in zijn filosofische intenties. Newman’s gebruik van grote kleurvlakken en zijn kenmerkende "zip" zorgden een nieuwe manier van kijken en ervaren. Hierbij werd kunst gezien als een middel tot introspectie en spirituele reflectie.
Newman’s artistieke visie gaat veel verder dan puur het visuele; Het is een oproep om de diepere lagen van het menselijk bestaan te bekijken en de emotionele kracht van kleur en vorm over te nemen. De erfenis leeft voort in de hedendaagse kunst en blijft een bron van inspiratie voor kunstenaars en kunstliefhebbers die de grenzen van het visuele en het filosofische willen verkennen.
Stromingen
Barnett Newman wordt tot het Modernisme en het Abstract-expressionisme gerekend.
