School van Barbizon
Afzetten tegen de gevestigde creatieve orde
De zogenaamde school van Barbizon is een groep Franse schilders die zich in het midden van de 19e eeuw afwendden van de klassieke school (met name op het gebied van de landschappen).
De school van Barbizon was daarmee ook een vorm van zich afzetten tegen de gevestigde kunstopleidingen en de manier waarop er een soort eisen aan de kunstenaars werden gesteld. Dit laatste gebeurde vooral door de zogenaamde salons zoals de salon van Parijs. Kunstenaars gingen meer en meer hun eigen gang. Ze lieten de academies en de salons van de overheid niet meer bepalen wat en hoe er gemaakt moest worden. Met name kleuren en mengvormen weken bij deze kunstenaars behoorlijk af van dat wat gebruikelijk was.
Schilderen ter plaatse
De school van Barbizon ging op zoek naar andere manieren om landschappen af te beelden. Daartoe trok men uit de ateliers in de steden naar het platteland en ging daar aan het werk. De inmiddels uitgevonden verftube maakte dat werken in de vrije natuur een stuk eenvoudiger dan voor die tijd mogelijk was geweest. De koffer met verftubes was samen met een ezel gemakkelijk te vervoeren en dat maakt plein air schilderen gemakkelijk. En een nieuwe manier van landschappen schilderen was een feit.Veel details
Een voorbeeld van de aanpak van deze School van Barbizon is het zeer sterk uitwerken van details. Ook kwam men er achter dat landschappen op zich niet zo best verkochten, dus werden ze vaak voorzien van enkele schaars (of in het geheel niet) geklede dames om het misschien wat te saaie landschap een stevig op te vrolijken. Dat deze uitbreidingen de omzet zeer ten goede kwamen werd al snel duidelijk.
De Griekse godin Diane moet heel veel in de omgeving van Barbizon gebadderd hebben, gezien het grote aantal keren dat ze op schilderijen uit deze tijd en streek voor komt. Maar goed, dit verschijnsel van de waardering van (vooral) vrouwelijk bloot is van alle tijden en niet specifiek voor deze kunstrichting.
Bekende kunstenaars van deze School van Barbizon waren
- Theodore Rousseau;
- Camille Corot;
- Charles-Francois Daubigny.
Indirecte invloed van de Salon van Parijs
In de prestigieuze Salon van Parijs had men weinig waardering voor het werk van de schilders van Barbizon. Zowel de onderwerpen als de werken zelf werden door de strenge jury als "ordinair" ofwel als te simpel beschouwd. De kunstenaar Rousseau kreeg er zelfs de bijnaam "Le grand refusé" door, omdat hij het maar bleef proberen om zijn werk op de salon te krijgen. Maar zijn pogingen bleven zonder enig resultaat.
Dat hier de betoverende schoonheid van de natuur (Zoals de schilders van Barbizon dat graag zagen en benoemden) werd weergegeven, was zowel aan de Salon als de mogelijke opdrachtgevers niet echt besteed. Dit veranderde pas na de jaren '50 van de 19e eeuw toen de salon meer de deuren opende voor dit toch nog steeds wel als wat ordinair beschouwde werk..
De Hudson river school ontstaat in de Verenigde staten
Het concept van de school van Barbizon, van het schilderen in de vrije natuur naar de realiteit, waaide ook over naar andere landen. Bijvoorbeeld de "Hudson river school" in de Verenigde Staten met kunstenaars als Thomas Cole en Frederick Church. Overigens had men in de USA kennelijk een andere smaak dan in Frankrijk want hier verkochten de "pure" landschappen wel en was verder aankleden met aantrekkelijk gevormde dames niet noodzakelijk.
Schilders van de Hudson River School:
- Cole, Thomas
- Church, Frederick
Ook de "Haagse School" is afgeleid van Barbizon
Ook in Nederland werd de invloed van de school van Barbizon merkbaar. Om te beginnen in Oosterbeek waar een groep schilders neerstreek. Maar vanaf 1870 kwam een nieuwe beweging op aan de andere kant van het land, namelijk in de omgeving van Den Haag, waar de zogenaamde Haagse School in opkomst was. Veel onderwerpen uit de polders van West Nederland maar vooral ook de vissersplaatsen zijn zeer populair onder de kunstenaars. Men miste wel node de zon. Die is in Nederland nu eenmaal veel afwezig. Maar mist, (mot-)regen en ander naargeestig weer hebben we dan ook des te meer. En dat vond zijn weerslag in het kleurgebruik van de Haagse School. Op zich logisch als je het Hollandse klimaat goed weer wilt geven.
Veel werk dat onder de Haagse School wordt gerekend, is dan ook wat grijzig van kleur. Grijs, de kenmerkende kleur van het Nederlandse weer. Kritische figuren spreken ook wel van "modderschilders" maar flauwe commentaren houd je nu eenmaal altijd.
Een ander veel gehoord commentaar op de Haagse School is dat er weinig menselijk leven in voorkomt en dat waar de School van Barbizon nog wel eens een mooie dame gebruikt om een schilderij wat op te fleuren, hier bij de Haagse School een koe voor wordt gebruikt.
Ach, een verschil tussen de Franse en Nederlandse smaak zullen we maar denken.
