Secessionisme
De bron van het secessionisme
We beginnen met een citaat:"We verklaren de oorlog aan de steriele routine, het starre byzantinisme, aan alle vormen van slechte smaak. Onze secession is geen strijd van moderne kunstenaars tegen oude, maar een strijd om verheffing van de kunst tegenover de marskramers die zich kunstenaar noemen en die er een commercieel belang bij hebben dat de kunst niet kan opbloeien"
aldus Hermann Bahr, de geestelijke vader van het secessionisme.
Afscheidingen van de bestaande kunstwereld
Het secessionisme (ook wel secession of sezession genaamd) is een stroming onder enkele Duitse en Oostenrijkse kunstenaars die eind negentiende eeuw een alternatief zochten voor de gevestigde kunstacademies. Het was in feite één van de vele afscheidsbewegingen die we rond 1900 overal vinden. Het betreft altijd kunstenaars op zoek naar nieuwe wegen omdat men het oude wel gezien heeft.Omdat iedereen zijn eigen weg zoekt zit er niet veel eenheid of lijn in het werk dat uit deze bewegingen voortkomt. Het gezamenlijke doen zorgde uiteindelijk voor de eenheid, niet het werk.De eerste afscheiding als zodanig vond plaats in München.De Sezession van München
München was lang de spil in de Duitse kunstbeweging geweest maar was deze rol aan het verliezen in de strijd tegen Berlijn waar vernieuwing meer kansen leek te krijgen wat een aantrekkingskracht op jongeren kunstenaars had. Het is dan ook niet vreemd dat in München in 1892 de eerste sezession plaats had. Er kwam een eigen tentoonstellingsruimte voor de afscheidingsbeweging die al snel toonaangevend werd. Wel bleek de groep uit München nog moeite te hebben met het breken met de traditionele Duitse waarden waardoor het werk niet als baanbrekend werd gezien. Maar de eerste afscheiding in Duitsland was er wel een feit door geworden en het sloeg al snel over naar omringende landenDe Weense beweging en sezession
In Wenen vinden we één van de belangrijkste voorbeelden van zo'n afscheiding terug. Wenen was op een cultureel hoogtepunt. Het was op dat moment nog de vierde stad van Europa met toen 2 miljoen inwoners. Kunst vond hier een uitstekende voedingsbodem. Dat gold niet alleen voor kunst. Dat zie je wel als we er andere namen uit die zogenaamde Belle Epoque bij halen: Sigmund Freud, Gustav Mahler, en Otto Wagner. Het is dus niet vreemd dat het Secessionisme hier voet aan de grond krijgt en de afscheiding werd in 1897 opgericht.Gustav Klimt was de eerste voorzitter Weense sezession
Gustav Klimt was de eerste voorzitter maar hij verliet de Weense sezession in 1905. De beweging had niet alleen kunstschilders onder de leden maar ook architecten en andere kunstenaars. Men ging zelfs over tot het oprichten van een eigen tijdschrift dat "ver sacrum" heette. Ook had men een motto dat bijvoorbeeld boven het eigen tentoonstellingsgebouw te vinden was: "Laat elk tijdperk zijn kunst, laat kunst haar vrijheid".
Afzetten tegen de tradities
Kenmerkend voor het seccesionisme was dus het afzetten tegen academische traditie en de vaak traditionele benadering. Daarbij stond men binnen deze richting van de sezession positief tegenover het impressionisme maar negatief tegenover het expressionisme. Hoewel eenheid in het werk bij het Secessionisme ontbreekt zijn er wel vaak elementen terug te vinden die doen denken aan de Art Nouveau.Gustav Klimt
De grote man achter de Weense beweging was toch wel Gustav Klimt. De werken van Klimt stonden vaak flink ter discussie, met name vanwege het erotische karakter van zijn werk. Want Klimt had eigenlijk maar één onderwerp, namelijk vrouwen. Volgens sommigen waren zijn afbeeldingen van zijn lievelingsonderwerp zelfs pornografisch van aard maar dat lijkt toch wel wat overdreven te zijn. Het had ook wel wat met de tijdsgeest te maken. Tijdgenoot Sigmund Freud had over dit onderwerp ook een duidelijke mening.Fors reacties op het werk van Klimt
Maar met name het werk "filosofie en geneeskunde" deed nogal wat stof opwaaien. Later deed Klimt het nog eens dunnetjes over met zijn "Beethovenfries". Toch waren er ook veel kunstenaars die het juist voor Klimt opnamen. Klimt was zoon van een zilver- en goudgraveur en kende daardoor de toepassingsmogelijkheden van deze metalen die hij veelvuldig in zijn kunstwerken verwerkte. Dit geeft het werk van Klimt een zeer herkenbare stijlBerlijnse sezession
In 1899 werd e Berlijnse tak opgericht. Sturende kracht hier was Max Liebermann. Liebermann groeide later uit tot Duitslands meest invloedrijke impressionist. Ondanks het vernieuwende dat de beweging meende te zijn, werd er veel "te modern" werk geweigerd.Neue Sezession
Deze weigeringen leverde nog een variant op, opgericht door gefrustreerde kunstenaars, namelijk de Neue Sezession onder leiding van Georg Tappert en Max Pechstein. Met name een aantal expressionistische kustenaars konden hier terecht.Bekende namen uit het seccessionisme zijn
- Gustav Klimt;
- Max Liebermann;
