KUNSTENAARS | Georges Braque
Een pionier van het modernisme, fauvisme en vooral het kubisme
De persoon achter Georges Braque
Georges Braque (1882-1963) was een invloedrijke Franse schilder en beeldhouwer die een doorslaggevende rol speelde in de ontwikkeling van enkele van de belangrijkste kunststromingen van de 20e eeuw, waaronder het modernisme, fauvisme en vooral het kubisme. Zijn innovatieve benadering van vormen, kleuren en het perspectief veranderde de manier waarop kunst werd gemaakt en door de kijker waargenomen. In samenwerking met kunstenaars zoals Pablo Picasso, stuwde Braque de schilderkunst in een nieuwe richting, waarbij hij de traditionele opvattingen over ruimte en diepte uitdaagde. We werpen daarom eerst een blik op Braques leven, gevolgd door zijn bijdrage aan verschillende kunststromingen en de blijvende invloed van zijn werk op de moderne kunst.
Vroege leven en opleiding
Georges Braque werd geboren op 13 mei 1882 in Argenteuil, een voorstad van Parijs. Zijn vader was een huisschilder en decorateur, wat Braque op jonge leeftijd in contact bracht met de wereld van verf en kleur. Opgegroeid in Le Havre, een havenstad in Normandië, begon Braque al op jonge leeftijd te experimenteren met schilderkunst en tekenen. Hij volgde kunstonderwijs aan de École des beaux-arts in Le Havre, waar hij de basisprincipes van de traditionele schilderkunst leerde.
Op 17-jarige leeftijd verhuisde hij naar Parijs om zijn artistieke opleiding voort te zetten aan de académie Humbert. Daar raakte hij betrokken bij de avant-garde kunstscene en kwam hij in contact met de stromingen die zijn toekomstige carrière zouden vormen, waaronder het Fauvisme. Zijn vroege werk toonde invloeden van de impressionistische schilder Claude Monet, maar al snel begon Braque zich te ontwikkelen in de richting van het meer uitdrukken van je emoties in een moderne stijl.
Fauvisme, het begin van Braque's carrière
Braque’s eerste belangrijke stap in zijn artistieke ontwikkeling kwam toen hij zich aansloot bij het fauvisme, een totaal andere beweging die aan het begin van de 20e eeuw opkwam. Het fauvisme, geleid door Henri Matisse, legde de nadruk op het gebruik van pure, felle kleuren en een vrijere, minder naturalistische weergave van de werkelijkheid. De fauvisten braken met de conventionele kleurtheorieën en experimenteerden met gedurfde, ongebruikelijke kleurencombinaties om emotie en uitdrukken van je emoties te benadrukken.
Tussen 1905 en 1907 werd Braque sterk beïnvloed door deze stroming. Zijn schilderijen uit deze periode, zoals "Le grand nu" uit 1908, getuigen van een intense belangstelling voor kleur en vorm. Braque gebruikte brede, gedurfde penseelstreken en sterke, verzadigde kleuren die de invloed van het fauvisme weerspiegelden. Het was ook in deze tijd dat Braque deelnam aan zijn eerste tentoonstellingen, waaronder de beroemde Salon d'automne van 1905, waar het fauvisme zijn officiële debuut maakte.
Hoewel Braque zich korte tijd verbonden voelde met het fauvisme, zocht hij al snel naar een diepere en meer structurele benadering van de schilderkunst. Hij begon zich af te keren van de felle kleuren die kenmerkend waren voor het fauvisme en richtte zich meer op de rol van vorm en structuur in zijn werk. Deze zoektocht zou hem leiden naar de ontwikkeling van een van de meest totaal andere stromingen in de moderne kunst
Het kubisme en de samenwerking met Picasso
Rond 1907 begon Braque zich te interesseren voor de werken van Paul Cézanne, met name Cézanne’s benadering van het weergeven van de natuur door middel van geometrische vormen en zijn poging om verschillende perspectieven tegelijkertijd weer te geven. Deze fascinatie voor geometrie en meerdere gezichtspunten leidde Braque naar een nieuwe manier van schilderen die radicaal afweek van de traditionele weergave van ruimte en perspectief.
In 1907 ontmoette Braque Pablo Picasso en hun vriendschap en samenwerking zouden de kunstwereld voorgoed veranderen. Samen ontwikkelden ze het kubisme, een nieuwe stijl waarin objecten werden teruggebracht naar hun pure fundamentele vormen en dan vanaf meerdere gezichtspunten tegelijkertijd werden getoond. Dit betekende een breuk met het traditionele perspectief, waarbij de illusie van diepte op een tweedimensionaal oppervlak werd gesuggereerd. In plaats daarvan creëerden Braque en Picasso schilderijen die de driedimensionale realiteit op een radicale en vernieuwende manier weer wisten te geven.
De samenwerking tussen Braque en Picasso bereikte zijn hoogtepunt tussen 1908 en 1914, een periode die bekend staat als het analytisch kubisme. In deze fase schilderden ze stillevens en landschappen die waren opgebouwd uit fragmenten van vormen, meestal in gedempte kleuren zoals bruin, grijs en oker. Braque’s werken zoals "Violon et palette" uit 1909 en "Le Portugais" uit 1911 zijn uitstekende voorbeelden van analytisch kubisme. Deze schilderijen tonen objecten zoals muziekhulpmiddelen en mensen, maar in plaats van ze realistisch weer te geven, worden ze opgesplitst in geometrische vormen, zodat de kijker de verschillende facetten van het object kan ervaren.
In 1912 begon Braque een nieuwe techniek te ontwikkelen die bekend staat als de collage, een van de belangrijkste innovaties van het kubisme. Door stukken krantenpapier, hout en andere materialen in zijn schilderijen te verwerken, creëerde hij een nieuwe, hybride vorm van kunst die de grenzen tussen schilderkunst en beeldhouwkunst verder vervaagde. Dit nieuwe experiment, bekend als het synthetisch kubisme, opende nieuwe mogelijkheden voor de kunst en liet kunstenaars nadenken over de relatie tussen realiteit en representatie.
Modernisme en Braque’s terugkeer naar traditionele thema's
Hoewel Braque vooral bekend is vanwege zijn rol in de ontwikkeling van het kubisme, ging zijn carrière verder dan deze beweging. Na de eerste wereldoorlog, waarin hij diende en zwaargewond raakte, begon hij zijn stijl te veranderen. Hij keerde terug naar een meer traditionele benadering van onderwerpen zoals stillevens en landschappen, maar bleef de invloed van het kubisme in zijn werk behouden. Zijn schilderijen werden weer kleurrijker en hij maakte gebruik van meer vloeiende lijnen en gebogen vormen, wat zijn werk een grotere uitbundige kwaliteit gaf.
In de jaren dertig werkte Braque aan een reeks stillevens die zowel zijn liefde voor alledaagse voorwerpen als zijn kubistische nalatenschap weerspiegelden. Hij gebruikte vaak objecten zoals muziekhulpmiddelen, kranten en glazen en gaf deze een abstracte, gestructureerde vorm. Hoewel deze werken niet zo radicaal waren als zijn vroege kubistische experimenten, toonden ze aan dat Braque een kunstenaar was die voortdurend bleef evolueren en innoveren.
Braque’s bijdrage aan de beeldhouwkunst
Naast zijn schilderkunst maakte Braque ook belangrijke bijdragen aan de beeldhouwkunst. Net als in zijn schilderijen experimenteerde hij met vormen en materialen om nieuwe manieren van representatie te bekijken. Zijn beeldhouwwerken, vaak gemaakt van hout of metaal, delen dezelfde kubistische principes als zijn schilderijen, zoals het onderverdelen van vormen en de presentatie van meerdere perspectieven in één enkel werk. Een voorbeeld van zijn sculpturale werk is "Tête de femme" uit 1930, waar we een kubistische interpretatie van een vrouwenhoofd zien.
Hoewel zijn sculpturen minder bekend zijn dan zijn schilderijen, bieden ze een fascinerend inzicht in zijn artistieke proces en zijn voortdurende zoektocht naar nieuwe vormen van uitdrukken van je emoties. Braque’s beeldhouwwerken weerspiegelen dezelfde thema's van verdeeldheid, geometrie en abstractie die zijn schilderijen kenmerkten en vormen een belangrijk onderdeel van zijn oeuvre.
Invloed en nalatenschap
Georges Braque wordt vaak in één adem genoemd met Picasso, maar hij blijft een unieke en onafhankelijke figuur in de kunstgeschiedenis. Zijn bijdragen aan het fauvisme, modernisme en kubisme hebben de ontwikkeling van de moderne kunst zowel direct als indirect diepgaand beïnvloed. Braque’s werk vertegenwoordigt een voortdurende zoektocht naar de kern van vorm en ruimte en zijn vernieuwende benadering van perspectief en compositie inspireerde talloze kunstenaars, van abstracte schilders tot moderne beeldhouwers.
Zijn vermogen om traditionele onderwerpen op een radicaal nieuwe manier te benaderen, maakt Braque tot een pionier van de moderne kunst. Zijn experimenten met kleur, vorm en materiaal hebben een blijvende invloed gehad op de manier waarop kunstenaars en toeschouwers kunst ervaren. Tot op de dag van vandaag blijft Georges Braque’s werk een bron van inspiratie voor kunstenaars die op zoek zijn naar nieuwe manieren om de werkelijkheid te interpreteren.
Samenvattend
Georges Braque was een totaal andere kunstenaar die verschillende belangrijke kunststromingen hielp definiëren, waaronder het fauvisme en vooral het kubisme. Samen met Pablo Picasso veranderde hij de manier waarop kunst werd gezien en gemaakt, door traditionele perspectieven ter discussie te stellen en nieuwe manieren van kijken te introduceren. Zijn werk, dat zich uitstrekte van schilderkunst tot beeldhouwkunst en collage, is een testament van zijn veelzijdigheid en zijn niet-aflatende zoektocht naar de kern van kunst. Braque’s invloed op de moderne kunst kan niet worden overschat en zijn nalatenschap blijft voortleven in de werken van kunstenaars over de hele wereld.
Stromingen
Georges Braque wordt tot de volgende stromingen gerekend.
