Cobra
"We wilden helemaal opnieuw beginnen, net als een kind"
Karel Appel
Oprichting en manifest
De kunstenaarsbeweging Cobra werd 8 november 1948 opgericht middels het tekenen van een kunstenaarsmanifest in Parijs door Asger Jorn uit Denemarken, Christian Dotremont en Joseph Noiret uit België en Karel Appel, Constant Nieuwenhuys en Corneille uit Nederland. De plaats van handeling was het restaurant van hotel Notre Dame en de titel van het kunstenaarsmanifest was "La cause était entendue". In feite was er sprake van een loskoppeling van de Franse surrealisten.Maar de beweging bleef niet beperkt tot deze landen en de invloed mocht gerust wereldwijd genoemd worden.
Een acroniem van de woonplaatsen
De naam CoBrA is een acroniem van de hoofdsteden waar de oprichters vandaan kwamen: Copenhague, Bruxelles en Amsterdam. De doorbraak van Cobra werd bereikt met een tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam in 1949 onder leiding van Directeur Willem Sandberg.
Voortvarende start maar toch snel weer klaar
De start van Cobra was voortvarend. Alles aan Cobra straalde energie uit. En dat kon de na-oorlogse periode best gebruiken. Maar toch duurde de Cobrabeweging slechts drie jaar en velen gingen er van uit de invloed van deze beweging dan ook zeer gering zou zijn. Inmiddels zijn we 75 jaar verder en blijkt die kritiek toch een onderschatting van de beweging geweest te zijn die wel degelijk een stevig stempel op de ontwikkeling van de kunst in de rest van de 20e eeuw heeft gedrukt. En eigenlijk nog steeds drukt
Iedereen kan kunstenaar worden
De aanleiding tot de oprichting van Cobra was een reactie op de tweede Wereldoorlog die net enkele jaren daarvoor beëindigd was. Vrijheid en een denkpatroon dat geen grenzen kende waren daarom belangrijke onderdelen in het manifest dat aan Cobra ten grondslag lag. Kunstenaar zijn was volgens de oprichters ook geen exclusief beroep. Integendeel. Ieder mens is in aanleg een kunstenaar. En als er voldoende mogelijkheden zijn om in de materiële zaken van het leven te voldoen dan kan deze inwendige kunstenaar naar buiten treden en tot volle wasdom komen.
Primitief en soms zelfs wat kinderlijk
De deelnemers aan Cobra streefden naar een op het eerste gezicht wat primitieve schilderkunst. Deze had een sterke neiging naar het abstracte maar vele critici zagen er ook een wat kinderlijke benadering in. Niet zo vreemd omdat Cobra het kind als een kunstenaar in aanleg zag.
Cobra was een belangrijke richting
Cobra wordt wel gezien als één van de belangrijkste bewegingen binnen de schilderkunst na de tweede wereldoorlog. En zelfs vandaag de dag wordt er door vele kunstenaars nog steeds werk geproduceerd waar de invloeden van de cobra-beweging nog heel duidelijk in terug te vinden zijn. Waarbij die al dan niet bewust door de kunstenaar zijn aangebracht.
Een lastig af te bakenen beweging
Een beweging als Cobra is moeilijk af te bakenen. Misschien kun je nog iets met de kunstenaars die zich openlijk voor de de beweging hebben uitgesproken of zelfs een manifest hebben ondertekend, maar er zijn altijd een groot aantal kunstenaars die op één of andere manier betrokken zijn geweest, die zich door de beweging geïnspireerd gevoegd hebben of die zelf de leden van de beweging hebben beïnvloed.
Om bij de Cobra beweging maar eens een aantal namen te noemen: Appel , Constant, Corneille, Jorn, Van Gogh, Picasso, Beckmann, Basquiat, Klee, Miró en Munch. Maar deze lijst is ongetwijfeld niet compleet.
